ยารักษาโรคไข้หวัดใหญ่
ยารักษาโรคไข้หวัดใหญ่ การแพทย์แผนโบราณของไทยมีภูมิปัญญาในการดูแลอาการไข้หวัดและไข้หวัดใหญ่มาอย่างยาวนาน โดยเน้นการปรับสมดุลธาตุในร่างกาย และใช้สมุนไพรที่มีสรรพคุณลดไข้ บรรเทาอาการ ไอ เจ็บคอ คัดจมูก และเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน
สมุนไพรเดี่ยวที่นิยมใช้และมีงานวิจัยรองรับ:
- ฟ้าทะลายโจร (Andrographis paniculata): ถือเป็นสมุนไพรสำคัญในการรักษาอาการหวัดและไข้หวัดใหญ่ มีรสขมจัดและมีฤทธิ์เย็น สารสำคัญคือแอนโดรกราโฟไลด์ (Andrographolide) มีฤทธิ์ต้านการอักเสบ ลดไข้ และกระตุ้นภูมิคุ้มกัน โดยกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือกยืนยันว่าฟ้าทะลายโจรสามารถใช้รักษาโรคไข้หวัดใหญ่และโควิด-19 ได้ผลดี และลดความรุนแรงของโรคได้ ควรใช้เมื่อเริ่มมีอาการ เช่น เจ็บคอ ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ หรือมีน้ำมูก
- ขิง (Ginger): มีรสเผ็ดร้อน ช่วยขับลม แก้จุกเสียด บรรเทาอาการคลื่นไส้ อาเจียน และช่วยลดไข้ ดื่มน้ำขิงอุ่นๆ ช่วยให้ชุ่มคอ บรรเทาอาการไอ
- หอมแดง (Shallot): มีรสเผ็ดฉุน ช่วยแก้ไข้เพื่อเสมหะ บำรุงธาตุ แก้ไข้หวัด สามารถนำมาประกอบอาหาร หรือทุบแล้วต้มกับน้ำให้เดือด สูดดมไอระเหยช่วยบรรเทาอาการคัดจมูก น้ำมูกไหล
- กระเทียม (Garlic): มีรสเผ็ดร้อน มีสารอัลลิซิน (Allicin) ที่มีฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรียและไวรัส ช่วยขับลมในลำไส้ แก้ไอ ขับเสมหะ
- ตะไคร้ (Cymbopogon citratus): มีรสปร่าหอม ขับลม แก้ปวดท้อง ขับปัสสาวะ และช่วยลดไข้ มีสาร Citral ที่เป็นสารต้านอนุมูลอิสระและต้านการอักเสบ นิยมนำมาต้มน้ำดื่ม
- ยูคาลิปตัส (Eucalyptus): ใช้สำหรับสุมยาหรือสูดดมไอน้ำ ช่วยบรรเทาอาการคัดจมูก น้ำมูกไหล ช่วยเปิดทางเดินหายใจให้โล่ง
ตำรับยาแผนโบราณที่นิยมใช้:
- ยาฟ้าทะลายโจร: มีทั้งรูปแบบแคปซูลและแบบต้มรับประทานตามคำแนะนำของแพทย์แผนไทย หรือผู้เชี่ยวชาญ
- ยาจันทน์ลีลา: เป็นตำรับยาแก้ไข้ที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของอากาศ ประกอบด้วยสมุนไพรหลายชนิด เช่น โกฐจุฬาลัมภา จันทน์แดง จันทน์เทศ ช่วยลดความร้อนในร่างกาย และลดอาการข้างเคียงของไข้ เช่น ไอ เสมหะ
- ยาห้าราก: (เบญจโลกวิเชียร) เป็นตำรับยาพื้นบ้านที่มีสรรพคุณแก้ไข้ แก้ร้อนใน ลดความร้อนในร่างกาย ประกอบด้วย รากย่านาง รากคนทา รากชิงชี่ รากเท้ายายม่อม และรากมะเดื่ออุทุมพร
วิธีการใช้แบบแผนโบราณอื่นๆ:
- การสุมยา: ล้างสมุนไพร เช่น หอมแดง ขิง ตะไคร้ ใบมะกรูด หั่นเป็นท่อน ทุบให้พอแหลก ใส่ในกะละมัง เทน้ำร้อนจัดลงไป แล้วยื่นใบหน้าอังไอน้ำ ใช้ผ้าคลุมศีรษะไว้ประมาณ 5-10 นาที ทำสลับกันจนกว่าไอน้ำจะระเหยหมด สามารถทำได้วันละ 2 ครั้ง เช้า-เย็น ช่วยบรรเทาอาการหวัด คัดจมูก น้ำมูกไหล
- การรับประทานอาหาร: เน้นอาหารรสเผ็ดร้อน เช่น ต้มยำ ที่มีส่วนผสมของขิง ข่า ตะไคร้ หอมแดง กระเทียม ใบมะกรูด และอาหารที่มีวิตามินซีสูง เช่น ผักใบเขียว ผลไม้รสเปรี้ยว เพื่อเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน
ข้อควรระวัง:
- การใช้สมุนไพรควรอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์แผนไทย หรือผู้เชี่ยวชาญด้านสมุนไพร เพื่อให้แน่ใจว่าใช้ถูกกับอาการและไม่เกิดผลข้างเคียง
- ผู้ป่วยที่มีโรคประจำตัวหรือรับประทานยาแผนปัจจุบัน ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้สมุนไพรบางชนิด เช่น ฟ้าทะลายโจร อาจมีผลต่อยาละลายลิ่มเลือด
- การรักษาด้วยยาแผนโบราณเป็นทางเลือกหนึ่งในการดูแลอาการไข้หวัด อย่างไรก็ตาม หากอาการไม่ดีขึ้น หรือมีอาการรุนแรงขึ้น ควรไปพบแพทย์แผนปัจจุบันเพื่อวินิจฉัยและรักษาอย่างเหมาะสม
ยารักษาโรคไข้หวัดใหญ่
ตำรับยา
ใบคูน (ใบราชพฤกษ์) ๑ กำมือ / ใบมะนาว ๑ กำมือ / ลูกสมอ ๓๓ ผล / หญ้าแพรก / หญ้าปากควาย / หญ้ายอนหู
วิธีปรุงยา
นำเครื่องยาทั้งหมดใส่ลงในหม้อดิน ต้มกับน้ำพอสมควร จากนั้นเติมดีเกลือลงไปเล็กน้อย แล้วกรองเอาแต่น้ำยาดื่ม
(ยาแผนโบราณจากบรรพบุรุษหนังสือตำรายาประจำบ้าน)