ยารักษาโรคหืด

ตำรับยารักษาโรคหืด: ภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทย

 

ยารักษาโรคหืด โรคหืด หรืออาการหอบหืด เป็นภาวะที่ส่งผลต่อระบบทางเดินหายใจ สร้างความยากลำบากในการหายใจและคุณภาพชีวิตของผู้ป่วย ในอดีต ตำราแพทย์แผนไทยได้บันทึกตำรับยาหลากหลายที่ใช้สมุนไพรและวัตถุดิบธรรมชาติเพื่อช่วยบรรเทาอาการของโรคหืด ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงความลึกซึ้งของภูมิปัญญาไทยในการใช้ธรรมชาติบำบัด


 

1. ตำรับยาดองสำหรับโรคหืด (จากตำราพระโอสถพระนารายณ์)

 

ตำรับนี้เน้นการใช้รากสมุนไพรหลายชนิดมาดองกับน้ำตาลสด

  • ส่วนประกอบ:
    • รากมะแว้งทั้งสอง (มะแว้งต้นและมะแว้งเครือ)
    • รากมะเขือขื่น
    • คูน (ราชพฤกษ์) ทั้งห้า (ใช้ราก ลำต้น ดอก ใบ และผล)
    • มะเกลือทั้งห้า (ใช้ราก ลำต้น ดอก ใบ และผล)
    • รากหวายขม
    • รากหวายลิง
    • รากไม้รวก
    • เทียนดำ
  • วิธีปรุงยา:
    • นำเครื่องยาทั้งหมดอย่างละเท่าๆ กัน มาดองกับน้ำตาลสด
  • วิธีรับประทาน:
    • ดื่มน้ำยาดองนี้เพื่อแก้โรคหืด เชื่อว่าจะหายดี

 

2. ตำรับยาเม็ดลูกกลอน (จากตำรายาหลวงปู่สุข)

 

ตำรับนี้เน้นการใช้สมุนไพรที่มีฤทธิ์ร้อน มาตากแห้ง บดเป็นผง และปั้นเป็นลูกกลอนกับน้ำผึ้ง

  • ส่วนประกอบ:
    • หัวกระชาย (เท่ากันทุกส่วน)
    • ผิวมะกรูด (เท่ากันทุกส่วน)
    • ต้นการบูรทั้งห้า (เอาทั้งต้นตลอดถึงราก) (เท่ากันทุกส่วน)
    • กะเพราแดง (เท่ากันทุกส่วน)
    • ขิง (เท่ากันทุกส่วน)
  • วิธีปรุงยา:
    1. นำเครื่องยาทั้งหมดอย่างละเท่าๆ กัน มาตากแดดให้แห้ง
    2. นำสมุนไพรที่แห้งแล้วไปบดเป็นผง
    3. ผสมผงยากับน้ำผึ้งแท้ แล้วปั้นเป็นลูกกลอนขนาดเท่าเมล็ดพุทรา
  • วิธีรับประทาน:
    • รับประทานก่อนอาหารเย็น ครั้งละ 2 เม็ด

 

3. ตำรับยาเม็ดลูกกลอนจากกระเทียม พริกไทย และแห้วหมู (จากตำรายาหลวงปู่สุข)

 

ตำรับนี้ใช้สมุนไพรที่มีฤทธิ์ร้อนและจำนวนเฉพาะตามที่กำหนด

  • ส่วนประกอบ:
    • กระเทียม 108 กลีบ
    • พริกไทยล่อน (พริกไทยขาว) 108 เม็ด
    • หัวแห้วหมู 108 หัว
  • วิธีปรุงยา:
    1. นำส่วนประกอบทั้งหมดมาตำรวมกันให้ละเอียด
    2. ผสมกับน้ำผึ้งแท้ แล้วปั้นเป็นลูกกลอนขนาดเท่าเมล็ดข้าวโพด
  • วิธีรับประทาน:
    • รับประทานวันละ 3 เวลา (เช้า, กลางวัน, ก่อนนอน) ครั้งละ 2-3 เม็ด

 

4. ตำรับยา “ประสะเกลือ” สำหรับอาการหอบและไอ (จากตำราพระโอสถพระนารายณ์)

 

ตำรับนี้เป็นการนำน้ำสมุนไพรหลายชนิดมาเคี่ยวรวมกับเกลือจนปั้นได้

  • ส่วนประกอบ:
    • น้ำผึ้ง (เท่ากันทุกส่วน)
    • น้ำบวบชม (เท่ากันทุกส่วน)
    • น้ำรากหญ้าคา (เท่ากันทุกส่วน)
    • น้ำเกลือ (เท่ากันทุกส่วน)
    • น้ำกะลำพัก (น้ำสลัดได) (เท่ากันทุกส่วน)
    • น้ำกะทือ (เท่ากันทุกส่วน)
    • น้ำบอระเพ็ด (เท่ากันทุกส่วน)
  • วิธีปรุงยา:
    1. นำส่วนประกอบทั้งหมดอย่างละเท่าๆ กัน ใส่ลงในกระทะ
    2. กวนจนกระทั่งส่วนผสมเหนียวข้นจนสามารถปั้นได้
    3. ปั้นเป็นลูกกลอนสำหรับเก็บไว้รับประทาน
  • วิธีรับประทาน:
    • รับประทานครั้งละ 1 สลึง
    • สรรพคุณ: แก้โรคหืด ซึ่งมีอาการหายใจดังครอกๆ และแก้ไอ

 

5. ตำรับยา “ประสะน้ำมะนาว” สำหรับโรคหืดทุกชนิด (จากตำราพระโอสถพระนารายณ์)

 

ตำรับนี้ใช้น้ำมะนาวเป็นส่วนผสมหลักในการกวนยาสมุนไพรและแร่ธาตุ

  • ส่วนประกอบ:
    • ผลส้มป่อย (เท่ากันทุกส่วน)
    • รากส้มกุ้งทั้งสอง (เท่ากันทุกส่วน)
    • กระเทียม (เท่ากันทุกส่วน)
    • พริกไทย (เท่ากันทุกส่วน)
    • ดีปลี (เท่ากันทุกส่วน)
    • ขิงแห้ง (เท่ากันทุกส่วน)
    • ดินประสิวขาว (เท่ากันทุกส่วน)
    • สารส้ม (เท่ากันทุกส่วน)
  • วิธีปรุงยา:
    1. นำเครื่องยาทั้งหมดอย่างละเท่าๆ กัน มาบดรวมกันให้เป็นผง
    2. เติมน้ำมะนาวลงไปให้ท่วมยา
    3. นำขึ้นตั้งไฟและกวนจนส่วนผสมเหนียวข้นจนสามารถปั้นได้
  • วิธีรับประทาน:
    • รับประทานครั้งละ 1 สลึง
    • สรรพคุณ: แก้สรรพโรคหืดทั้งปวง ซึ่งมีอาการหอบ และแก้ไอ

 

6. ตำรับยาจากน้ำสมุนไพรเคี่ยว (จากตำราพระโอสถพระนารายณ์)

 

ตำรับนี้ใช้การเคี่ยวน้ำสมุนไพรและผลไม้รสเปรี้ยวในภาชนะโลหะสำริด

  • ส่วนประกอบ:
    • ลูกมะแว้งต้น (เท่ากันทุกส่วน)
    • ลูกมะแว้งเครือ (เท่ากันทุกส่วน)
    • น้ำลูกมะเขือขื่น (เท่ากันทุกส่วน)
    • น้ำกะลำพัก (น้ำสลัดได) (เท่ากันทุกส่วน)
    • น้ำมะงั่ว (เท่ากันทุกส่วน)
    • น้ำมะนาว (เท่ากันทุกส่วน)
  • วิธีปรุงยา:
    1. นำส่วนประกอบทั้งหมดอย่างละเท่าๆ กัน ใส่ในภาชนะสำริด (โลหะผสมระหว่างทองแดงกับดีบุก)
    2. ตั้งไฟแกลบ (ใช้แกลบเป็นเชื้อเพลิง) เคี่ยวจนน้ำงวด (ข้นขึ้น)
  • วิธีรับประทาน:
    • รับประทานครั้งละเท่าถ้วยน้ำนมหนึ่ง (ประมาณ 1 ถ้วยเล็ก)
    • สรรพคุณ: แก้สรรพโรคหืดทั้งปวง ซึ่งมีอาการหอบ ไอ จาม และหายใจดัง

 

7. ตำรับยาสมุนไพรต้มดื่ม (จากตำรายาสมุนไพรไทยพระครูวิทิตวรเวช (ส.เปลี่ยนศรี))

 

ตำรับนี้ใช้สมุนไพรหลายชนิดมาต้มดื่มเป็นประจำ

  • ส่วนประกอบ:
    • เถาวัลย์เปรียง 1 บาท 1 สลึง
    • แก่นแสมสาร 6 บาท 2 สลึง
    • ฝางเส้น 2 บาท 2 สลึง
    • ใบประคำไก่ 2 บาท 2 สลึง
    • หัวแห้วหมู 2 บาท 2 สลึง
    • ตำแยแมว 5 บาท
  • วิธีปรุงยา:
    1. นำเครื่องยาทั้งหมดใส่ลงในหม้อต้มกับน้ำสะอาด 8 กิโลกรัมกับอีก 7 ขีดครึ่ง
    2. ใช้เวลาต้มนาน 2 ชั่วโมง
  • วิธีรับประทาน:
    • นำมาดื่มแทนน้ำทั้งเวลากลางวันและกลางคืน
    • สรรพคุณ: โรคหืดหอบจะหายไป

ข้อควรระวัง: ตำรับยาแผนโบราณเหล่านี้เป็นส่วนหนึ่งขององค์ความรู้ทางการแพทย์ในอดีต ซึ่งบางส่วนอาจมีส่วนผสมที่จำเป็นต้องใช้ด้วยความระมัดระวังเป็นพิเศษ เช่น ฝิ่นดิบ (ในตำรับเดิมที่ไม่ได้รวมในชุดนี้แต่มีปรากฏในตำราโบราณอื่นๆ), ชะมดสด, ดินประสิว, หรือแม้แต่การสะตุสารส้ม ซึ่งต้องอาศัยความรู้และทักษะเฉพาะด้าน

โรคหืดเป็นภาวะเรื้อรังที่จำเป็นต้องได้รับการวินิจฉัยและการรักษาที่เหมาะสมจากแพทย์แผนปัจจุบัน เพื่อควบคุมอาการและป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรง การใช้ยาสมุนไพรควรอยู่ภายใต้การดูแลและคำแนะนำของแพทย์แผนไทยผู้เชี่ยวชาญเท่านั้น และควรปรึกษาแพทย์แผนปัจจุบันก่อนเสมอเพื่อความปลอดภัยและเพื่อให้แน่ใจว่าเหมาะสมกับอาการและสภาพร่างกายของคุณครับ