ยารักษาโรคหืด
ตำรับยารักษาโรคหืด: ภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทย
ยารักษาโรคหืด โรคหืด หรืออาการหอบหืด เป็นภาวะที่ส่งผลต่อระบบทางเดินหายใจ สร้างความยากลำบากในการหายใจและคุณภาพชีวิตของผู้ป่วย ในอดีต ตำราแพทย์แผนไทยได้บันทึกตำรับยาหลากหลายที่ใช้สมุนไพรและวัตถุดิบธรรมชาติเพื่อช่วยบรรเทาอาการของโรคหืด ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงความลึกซึ้งของภูมิปัญญาไทยในการใช้ธรรมชาติบำบัด
1. ตำรับยาดองสำหรับโรคหืด (จากตำราพระโอสถพระนารายณ์)
ตำรับนี้เน้นการใช้รากสมุนไพรหลายชนิดมาดองกับน้ำตาลสด
- ส่วนประกอบ:
- รากมะแว้งทั้งสอง (มะแว้งต้นและมะแว้งเครือ)
- รากมะเขือขื่น
- คูน (ราชพฤกษ์) ทั้งห้า (ใช้ราก ลำต้น ดอก ใบ และผล)
- มะเกลือทั้งห้า (ใช้ราก ลำต้น ดอก ใบ และผล)
- รากหวายขม
- รากหวายลิง
- รากไม้รวก
- เทียนดำ
- วิธีปรุงยา:
- นำเครื่องยาทั้งหมดอย่างละเท่าๆ กัน มาดองกับน้ำตาลสด
- วิธีรับประทาน:
- ดื่มน้ำยาดองนี้เพื่อแก้โรคหืด เชื่อว่าจะหายดี
2. ตำรับยาเม็ดลูกกลอน (จากตำรายาหลวงปู่สุข)
ตำรับนี้เน้นการใช้สมุนไพรที่มีฤทธิ์ร้อน มาตากแห้ง บดเป็นผง และปั้นเป็นลูกกลอนกับน้ำผึ้ง
- ส่วนประกอบ:
- หัวกระชาย (เท่ากันทุกส่วน)
- ผิวมะกรูด (เท่ากันทุกส่วน)
- ต้นการบูรทั้งห้า (เอาทั้งต้นตลอดถึงราก) (เท่ากันทุกส่วน)
- กะเพราแดง (เท่ากันทุกส่วน)
- ขิง (เท่ากันทุกส่วน)
- วิธีปรุงยา:
- นำเครื่องยาทั้งหมดอย่างละเท่าๆ กัน มาตากแดดให้แห้ง
- นำสมุนไพรที่แห้งแล้วไปบดเป็นผง
- ผสมผงยากับน้ำผึ้งแท้ แล้วปั้นเป็นลูกกลอนขนาดเท่าเมล็ดพุทรา
- วิธีรับประทาน:
- รับประทานก่อนอาหารเย็น ครั้งละ 2 เม็ด
3. ตำรับยาเม็ดลูกกลอนจากกระเทียม พริกไทย และแห้วหมู (จากตำรายาหลวงปู่สุข)
ตำรับนี้ใช้สมุนไพรที่มีฤทธิ์ร้อนและจำนวนเฉพาะตามที่กำหนด
- ส่วนประกอบ:
- กระเทียม 108 กลีบ
- พริกไทยล่อน (พริกไทยขาว) 108 เม็ด
- หัวแห้วหมู 108 หัว
- วิธีปรุงยา:
- นำส่วนประกอบทั้งหมดมาตำรวมกันให้ละเอียด
- ผสมกับน้ำผึ้งแท้ แล้วปั้นเป็นลูกกลอนขนาดเท่าเมล็ดข้าวโพด
- วิธีรับประทาน:
- รับประทานวันละ 3 เวลา (เช้า, กลางวัน, ก่อนนอน) ครั้งละ 2-3 เม็ด
4. ตำรับยา “ประสะเกลือ” สำหรับอาการหอบและไอ (จากตำราพระโอสถพระนารายณ์)
ตำรับนี้เป็นการนำน้ำสมุนไพรหลายชนิดมาเคี่ยวรวมกับเกลือจนปั้นได้
- ส่วนประกอบ:
- น้ำผึ้ง (เท่ากันทุกส่วน)
- น้ำบวบชม (เท่ากันทุกส่วน)
- น้ำรากหญ้าคา (เท่ากันทุกส่วน)
- น้ำเกลือ (เท่ากันทุกส่วน)
- น้ำกะลำพัก (น้ำสลัดได) (เท่ากันทุกส่วน)
- น้ำกะทือ (เท่ากันทุกส่วน)
- น้ำบอระเพ็ด (เท่ากันทุกส่วน)
- วิธีปรุงยา:
- นำส่วนประกอบทั้งหมดอย่างละเท่าๆ กัน ใส่ลงในกระทะ
- กวนจนกระทั่งส่วนผสมเหนียวข้นจนสามารถปั้นได้
- ปั้นเป็นลูกกลอนสำหรับเก็บไว้รับประทาน
- วิธีรับประทาน:
- รับประทานครั้งละ 1 สลึง
- สรรพคุณ: แก้โรคหืด ซึ่งมีอาการหายใจดังครอกๆ และแก้ไอ
5. ตำรับยา “ประสะน้ำมะนาว” สำหรับโรคหืดทุกชนิด (จากตำราพระโอสถพระนารายณ์)
ตำรับนี้ใช้น้ำมะนาวเป็นส่วนผสมหลักในการกวนยาสมุนไพรและแร่ธาตุ
- ส่วนประกอบ:
- ผลส้มป่อย (เท่ากันทุกส่วน)
- รากส้มกุ้งทั้งสอง (เท่ากันทุกส่วน)
- กระเทียม (เท่ากันทุกส่วน)
- พริกไทย (เท่ากันทุกส่วน)
- ดีปลี (เท่ากันทุกส่วน)
- ขิงแห้ง (เท่ากันทุกส่วน)
- ดินประสิวขาว (เท่ากันทุกส่วน)
- สารส้ม (เท่ากันทุกส่วน)
- วิธีปรุงยา:
- นำเครื่องยาทั้งหมดอย่างละเท่าๆ กัน มาบดรวมกันให้เป็นผง
- เติมน้ำมะนาวลงไปให้ท่วมยา
- นำขึ้นตั้งไฟและกวนจนส่วนผสมเหนียวข้นจนสามารถปั้นได้
- วิธีรับประทาน:
- รับประทานครั้งละ 1 สลึง
- สรรพคุณ: แก้สรรพโรคหืดทั้งปวง ซึ่งมีอาการหอบ และแก้ไอ
6. ตำรับยาจากน้ำสมุนไพรเคี่ยว (จากตำราพระโอสถพระนารายณ์)
ตำรับนี้ใช้การเคี่ยวน้ำสมุนไพรและผลไม้รสเปรี้ยวในภาชนะโลหะสำริด
- ส่วนประกอบ:
- ลูกมะแว้งต้น (เท่ากันทุกส่วน)
- ลูกมะแว้งเครือ (เท่ากันทุกส่วน)
- น้ำลูกมะเขือขื่น (เท่ากันทุกส่วน)
- น้ำกะลำพัก (น้ำสลัดได) (เท่ากันทุกส่วน)
- น้ำมะงั่ว (เท่ากันทุกส่วน)
- น้ำมะนาว (เท่ากันทุกส่วน)
- วิธีปรุงยา:
- นำส่วนประกอบทั้งหมดอย่างละเท่าๆ กัน ใส่ในภาชนะสำริด (โลหะผสมระหว่างทองแดงกับดีบุก)
- ตั้งไฟแกลบ (ใช้แกลบเป็นเชื้อเพลิง) เคี่ยวจนน้ำงวด (ข้นขึ้น)
- วิธีรับประทาน:
- รับประทานครั้งละเท่าถ้วยน้ำนมหนึ่ง (ประมาณ 1 ถ้วยเล็ก)
- สรรพคุณ: แก้สรรพโรคหืดทั้งปวง ซึ่งมีอาการหอบ ไอ จาม และหายใจดัง
7. ตำรับยาสมุนไพรต้มดื่ม (จากตำรายาสมุนไพรไทยพระครูวิทิตวรเวช (ส.เปลี่ยนศรี))
ตำรับนี้ใช้สมุนไพรหลายชนิดมาต้มดื่มเป็นประจำ
- ส่วนประกอบ:
- เถาวัลย์เปรียง 1 บาท 1 สลึง
- แก่นแสมสาร 6 บาท 2 สลึง
- ฝางเส้น 2 บาท 2 สลึง
- ใบประคำไก่ 2 บาท 2 สลึง
- หัวแห้วหมู 2 บาท 2 สลึง
- ตำแยแมว 5 บาท
- วิธีปรุงยา:
- นำเครื่องยาทั้งหมดใส่ลงในหม้อต้มกับน้ำสะอาด 8 กิโลกรัมกับอีก 7 ขีดครึ่ง
- ใช้เวลาต้มนาน 2 ชั่วโมง
- วิธีรับประทาน:
- นำมาดื่มแทนน้ำทั้งเวลากลางวันและกลางคืน
- สรรพคุณ: โรคหืดหอบจะหายไป
ข้อควรระวัง: ตำรับยาแผนโบราณเหล่านี้เป็นส่วนหนึ่งขององค์ความรู้ทางการแพทย์ในอดีต ซึ่งบางส่วนอาจมีส่วนผสมที่จำเป็นต้องใช้ด้วยความระมัดระวังเป็นพิเศษ เช่น ฝิ่นดิบ (ในตำรับเดิมที่ไม่ได้รวมในชุดนี้แต่มีปรากฏในตำราโบราณอื่นๆ), ชะมดสด, ดินประสิว, หรือแม้แต่การสะตุสารส้ม ซึ่งต้องอาศัยความรู้และทักษะเฉพาะด้าน
โรคหืดเป็นภาวะเรื้อรังที่จำเป็นต้องได้รับการวินิจฉัยและการรักษาที่เหมาะสมจากแพทย์แผนปัจจุบัน เพื่อควบคุมอาการและป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรง การใช้ยาสมุนไพรควรอยู่ภายใต้การดูแลและคำแนะนำของแพทย์แผนไทยผู้เชี่ยวชาญเท่านั้น และควรปรึกษาแพทย์แผนปัจจุบันก่อนเสมอเพื่อความปลอดภัยและเพื่อให้แน่ใจว่าเหมาะสมกับอาการและสภาพร่างกายของคุณครับ
